Dirofilarioza jeszcze do niedawna najczęściej była rozpoznawalna w klimacie tropikalnym. Obecnie na skutek ocieplenia klimatu i częstszych wyjazdów wakacyjnych właścicieli z psami poza granice kraju, zasięg występowania choroby rozszerzył się obejmując kraje Europy Środkowej w tym również i Polskę. Choroba powodowana jest przez nicienie zaliczane do rodzaju Dirofilaria.

U psów Dirofilarioza występuje w dwóch postaciach  klinicznych :

1. sercowo- płucnej: wywołanej przez Dirofilarię immitis – w Polsce rozpoznano pojedyncze przypadki choroby.
2. podskórnej- wywołana przez Dirofilarię repens- częściej rozpoznawana zwłaszcza w centralnej części kraju- ta postać odpowiada za pojawienie się charakterystycznych zmian skórnych

Dirofilariozę rozpoznajemy:

• częściej u psów w średnim wieku ( 3-8 lat), które sporo czasu przebywają poza domem
• rzadziej u kotów a jeśli wystąpią objawy choroby również jest to związane z przebywaniem zwierząt więcej czasu na dworze
• cechą charakterystyczną w obu przypadkach pojawienia się dirofilariozy jest występowanie choroby w okresie letnim, wiąże się to z głównie z okresem bytowania komarów, które są podstawowym wektorem choroby.

Obraz kliniczny choroby jest w dużej mierze związany z:

• liczbą pasożytów
• czasem trwania zakażenia
• oraz odpowiedzią organizmu gospodarza

POSTAĆ SERCOWO-PŁUCNA DIROFILARIOZY:

 Wywiad i objawy kliniczne:

• psy często chorują bezobjawowo, czasami właściciele zauważają jedynie kaszel i nietolerancję wysiłkową ( związane z umiarkowanym uszkodzeniem płuc)
• w bardzo zaawansowanej postaci choroby u psów obok kaszlu można zauważyć również wyniszczenie, omdlenie, nietolerancję wysiłkową oraz wodobrzusze
• w przypadku kotów podstawowe objawy to: kaszel, duszność, ostra niewydolność oddechowa, czasami mogą pojawić się również objawy ze strony przewodu pokarmowego tj: intensywne wymioty, ślinienie się czy biegunka.

W badaniu klinicznym sprawdza się temperaturę ciała, ocenia błony śluzowe i czas włośniczkowy, tętno i oddechy, omacuje dostępne węzły chłonne i brzuch. Bardzo wnikliwie osłuchuje się serce i płuca. W objawach klinicznych można zaobserwować: spadek masy ciała, pojawianie się kaszlu odruchowego, przyśpieszone oddechy i duszność, gorączkę, czasem szmery sercowe, objawy niewydolności serca.

Rozpoznanie:

1. badanie krwi (leukogram zapalny, obniżenie liczby płytek krwi, łagodna niedokrwistość)
2. rozmaz bezpośredni- może potwierdzić obecność pasożytów we krwi
3. badanie moczu ( łagodny białkomocz- efekt kłębuszkowego zapalenia nerek)
4. testy serologiczne – wykrywające antygeny D.immitis
5. echo serca- może pomóc zobrazować pasożyty w prawym przedsionku, prawej komorze i tętnicach płucnych

Układy objęte procesem chorobowym:

• sercowo-naczyniowy: zwiększenie obciążenia prawej komory może prowadzić do przerostu mięśnia sercowego oraz czasami zastoinowej niewydolności serca
• oddechowy: naciśnie płucne, zatory
• nerki: uszkodzenie kłębuszków nerkowych przez kompleksy immunologiczne

Leczenie:

• u większości pacjentów wystarczy zastosować leki przeciw pasożytnicze
• w stanie ciężkim, kiedy mamy powikłania w postaci choroby zakrzepowo-zatorowej wskazana jest hospitalizacja

Zapobieganie:

• profilaktyka przeciw pasożytnicza u wszystkich zwierząt narażonych na zakażenie

Rokowanie:

• dobre jeśli choroba jest wcześnie rozpoznana i nie ma powikłań ze strony układu krążenia i objawów choroby zakrzepowo-zatorowej

POSTAĆ PODSKÓRNA DIROFILARIOZY:

Badanie kliniczne:

obecność pasożytów w organizmie psa może indukować dwa rodzaje zmian:

1. jedna postać obejmuje występowanie guzków zlokalizowanych w tkance podskórnej, których pojawienie się jest powiązane z dorosłym pasożytem w ich wnętrzu.
2. druga postać kliniczna dirofilariozy podskórnej obejmuje przypadki wieloogniskowego zapalenia skóry, które najczęściej (około 85%) dotyczą doogonowej części ciała (okolica krzyżowo-lędźwiowa, kończyny miedniczne, okolica okołoodbytowa). U chorych psów obserwuje się najczęściej świąd i rumień skóry.

Rozpoznanie:

Rozpoznanie dirofilariozy podskórnej stawia się w oparciu o stwierdzenie opisanych wyżej zmian dermatologicznych i wykazanie we krwi obwodowej pasożytów, wykrycie antygenów pasożyta we krwi obwodowej (najczęściej metodą PCR), a także (co nie zawsze jest możliwe) stwierdzenie obecności osobników dorosłych w tkance podskórnej pacjenta.

Leczenie:

Powszechnie w leczeniu są stosowane preparaty spot-on przez ok 4 miesięcy co pozwala na całkowite wyleczenie zwierzęcia.

Zdecydowanie częściej niż podejrzenie kliniczne dirofilariozy, obecność dirofilariozy u psów stwierdza się jako odkrycie przypadkowe w trakcie badania bioptatów nowotworów lub podczas oceny rozmazów krwi obwodowej pobranej z innych wskazań.

 

lek. wet. A. Wolska