Zmiany w obrębie okrywy włosowej o których dziś powiemy to jedne z częściej występujących na skórze schorzeń miejscowych u zwierząt, u podłoża tych procesów leży nadwrażliwości na konkretny alergen. Cechą charakterystyczną powstania zmian skórnych jest świąd, prowadzący zwykle do samookaleczenia. W efekcie tego zjawiska pies, który trafi do lecznicy będzie posiadał: wyłysienia, otarcia lub wygryzienia obszaru skóry poddanego świądowi. W konsekwencji wraz z nadkażeniem skóry oraz pod wpływem dodatkowych bodźców zewnętrznych takich jak wysoka temperatura i bogata ogrywa włosowa może dojść do pojawienia się wysięku, który pogłębia proces zapalenia skóry.

Czym więc są zagadkowe choroby?

Potocznie nazywany w języku weterynaryjnym HOT SPOT – to ostre, powierzchowne, sączące ropne zapalenie skóry, choroba o różnorodnej etiologii, w przebiegu której pod wpływem rozmaitych czynników zewnętrznych dochodzi do zapalenia skóry. Natomiast skrót APZS- to nic innego jak alergiczne pchle zapalenie skóry, którego głównym objawem jest wystąpienie zmiany o charakterze hot spotu czyli powierzchownego, sączącego, ropnego zapalenia skóry.

W obu przypadkach podstawowym objawem choroby jest świąd, prowadzący często do  skóry zwierzęcia. Siła i natężenie świądu zależy od wielkości zmiany, czasu od jakiego zwierzę choruje i długości narażenia na dany alergen.  W przypadku hot spotu- przyczyny powstania choroby, jak już wspominaliśmy są różne. Najczęściej pojawiający się pacjenci to psy z:

• podrażnieniami skóry po zabiegach strzyżenia (alergie kontaktowe)
• zwierzęta karmione różnorodną dietą (alergie pokarmowe)
• przypadkowi amatorzy wodnych kąpieli zwłaszcza w zbiornikach stojących tj jeziora i stawy (alergie kontaktowe).

Jeśli chodzi o czas w jakim pojawią się zmiana na skórze, zależny jest od zadziałania alergenu ale z reguły to ok 24-48h,  a pacjenci trafiający do lecznicy posiadają głównie zmiany zlokalizowane na: głowie, szyi, bokach ciała, ogonie czy udach.  W przypadku APZS przyczyną powstania tego konkretnego zapalenia skóry jest reakcja alergiczna na odchody pcheł znajdującej się na skórze zwierzęcia. Obraz choroby przypomina zmiany typowe dla hot spotu, z tym że lokalizacja zapalenia skóry to głównie okolica zadu i kończyn miednicznych zaś czas rozwinięcia się zmiany jest dłuższy niż w przypadku hot spotu o innym podłożu.

Tak więc używając określenie hot spot możemy go zastosować do każdej jednostki chorobowej w obrębie skóry, której główną cechą jest świąd, na skutek którego dochodzić będzie do uszkodzenia ciągłości bariery zewnętrznej organizmu. A określenie APZS to wyłącznie  zapalenia skóry związanego z nadwrażliwością na kał owadów u osobników wrażliwych.

W przypadku hot spotu alergiczne zapalenie skóry częściej występuje w obrębie pewnych ras tj: goldeny, labradory, owczarki niemieckie, owczarki coli czy bernardyny. Dodatkowo w zależności od rodzaju alergii, jej częstotliwość w poszczególnych rasach jest różna. I tak np. częściej z alergiami skórnymi o podłożu pokarmowym spotykamy się u labradorów i goldenów, natomiast alergie kontaktowe po kąpieli wodnej mogą wystąpić częściej u owczarków niemieckich i labradorów zaś reakcje alergiczne kontaktowe związane z zabiegiem pielęgnacyjnym są głównie charakterystyczne dla ras mniejszych tj: shih-tzu, york czy maltańczyk.

APZS nie ma predylekcji rasowych, ponieważ chorować może każdy pies wrażliwy na kał pcheł. Jeśli chodzi o samo występowanie choroby częściej spotykamy ją natomiast u psów podwórkowych, przy braku ich zabezpieczenia na owady a dodatkowo jeśli chorują osobniki młode, dość mocno zapchlone może dojść do niedokrwistości oraz zarobaczenia, które zawsze idzie w parze z pchłami.

Objawy choroby pojawiające się w przypadku zapalenia skóry to:

• zaczerwienienie
• silny świąd i bolesność
• zwiększona wilgotność
• zmiany o różnej średnicy od kilku do kilkunastu centymetrów charakterystycznie zlokalizowane.

Rozpoznanie choroby opiera się na:

1. a) wywiadzie:

• brak zabezpieczenia na pchły i inne owady ( krople, obroże)
• różnorodna dieta, która może prowadzić do uczuleń (właściciele często zmieniający karmę, stosujący różne dodatki jedzenia ludzkiego i psiego jako smakołyki zwłaszcza u psów mających predyspozycje do chorób skóry)
• wizyty w salonach strzyżenia
• stosowanie szamponów nie polecanych dla psów o nietypowych składach

1. b) badaniu klinicznym:

• charakterystyczna zmiana skórna typowa w przypadku hot spotu
• typowa lokalizacja zmian
• test bibułowy ( wyszukiwanie odchodów pcheł na skórze )

Leczenie:

Ma na celu stworzyć odpowiednie warunki do wygojenia skóry, zahamować proces zapalny oraz szybko zregenerować skórę. Przy często nawracających problemach skórnych o podłożu alergicznym powinniśmy pamiętać o profilaktyce i zapobiegać przed ponownym wystąpieniem problemu.

Podstawowe postępowanie u pacjentów z objawami zapalenia skóry polegają na:

• dokładnym wystrzyżeniu sierść aż okolicy tkanki zdrowej
• oczyszczeniu obszaru objętego procesem chorobowym ( niekiedy polecane są kąpiele lecznicze w szamponach hipoalergicznych itp)
• zastosowanie antybiotyku w przypadku zakażenia rany ( objawy zaostrzenia procesu zapalnego z reguły związane z gorączką, wysiękiem ropnym) zawsze przyspieszy gojenie zapalenia
• glikokortykosteroidy – mające na celu eliminację świądu i przyspieszenie regeneracji tkanek
• mechanizm dodatkowo chroniący w postaci kołnierza ochronnego
• pamiętamy że różna etiologia hot spotu powinna zmusić nas do znalezienia przyczyny choroby. Skuteczne leczenie alergii pokarmowej może być prowadzone tylko i wyłącznie jeśli wyeliminujemy alergen z diety. Jeśli psy źle znoszą strzyżenie warto pamiętać o zastosowaniu kąpieli w szamponach hipoalergicznych przed i po strzyżeniu ew jeśli lekarz zaleci czasami stosuje się ludzie leki przeciw zapalne i minimalizujące świąd. Natomiast psy, które notoryczne kąpią się w stawach i jeziorach, powinny być jak najszybciej wykąpane przez właściciela w celu spłukania alergenów ze skóry.
• przy APZS stosuje się leki odstraszające pchły- zabiegi profilaktyczne są więc kluczowe w zapobieganiu, w przypadku wystąpienia zmian o charakterze hot spotu postępowanie jest jak wyżej.
• przy niewielkich zmianach skórnych można stosować leki miejscowo.

Leczenie chorób skóry jest proste ale czasami wymaga dodatkowego wsparcia,

substancji regenerujących. Jednym z polecanych preparatów jest np: skin&coat dog – kompleksowa formuła, wspierająca zdrowy wygląd skóry i sierści dla psów wszystkich ras, zalecana szczególnie w okresie wymiany okrywy włosowej, przy problemach z włosem szorstkim, matowym, pozbawionym połysku oraz przy nadmiernej jego utracie, a także u zwierząt predysponowanych do schorzeń o podłożu alergicznym.

lek. wet. A. Wolska