Żywienie a stres i urazy u zwierząt
Pokarm jest potrzebny do dostarczania substancji chemicznych, które są ważne do funkcjonowania organizmu, syntezy niezbędnych związków, a tym samym do utrzymania zdrowia. Regularne pobieranie pokarmu jest niezbędne do życia. Fizjologicznymi funkcjami pokarmu jest dostarczanie:
- składników pokarmowych w celu dostarczenia energii do wzrostu oraz pracy organizmu
- składników takich jak witaminy, koenzymy – konieczne do funkcjonowania enzymów
- aminokwasów, puryn, nienasyconych kwasów tłuszczowych
Od dawna wiadomo, że stres niesie za sobą wiele negatywnych reakcji dla organizmu. Można wyróżnić reakcję naczyniową, wzrost aktywności układu współczulnego, reakcja nadnerczową oraz uaktywnienie komórek układu immunologicznego. Ta ostatnia polega na zmniejszeniu sprawności energetycznej ustroju – cytokiny prozapalne, wyrzucie cytokin przez aktywne makrofagi oraz podwyższaniu temperatury ciała przez interleukiny. W konsekwencji czego dochodzi do konkretnych reakcji organizmu np. do zwiększenia zużycia białek, do wzrostu tempa metabolizmu, spadku wrażliwości na insulinę oraz ogranicza łaknienie. Wzrost temperatury ciała już o 1 stopień skutkuje wzrostem tempa przemiany materii o 13%. Możliwe są również poważniejsze konsekwencje stresu takie jak, wzrost aktywności makrofagów, które wydzielają LEM. Stymulują wątrobę do wytwarzania białek ostrej fazy. Każdy uraz powoduje zmiany w wydzielaniu enzymów i trawieniu, przez które zachodzą zmiany w metabolizmie oraz wykorzystywaniu składników pokarmowych. Wówczas jest większe ryzyko wystąpienia powikłań, wydłużenia czasu rekonwalescencji oraz gojenia się ran. Dowiedziono, że stan żywienia jest bezpośrednio związany z aktywnością procesu zapalnego, który wpływa na spożycie, wchłanianie, trawienie i straty. Odpowiedni dobór diety powinien uwzględniać wzrost zapotrzebowania organizmu na dodatkowe składniki. Chore zwierzęta mają odmienne zapotrzebowanie na składniki odżywcze w porównaniu do zwierząt zdrowych. Dzienne zapotrzebowanie energetyczne w przypadku zwierzęta po zabiegu chirurgicznym należy mnożyć przez 1,2-1,3, w przypadku urazów lub chorób nowotworowych pomnożyć przez 1,3-1,5. Wskazaniami do wprowadzenia interwencji żywieniowej są przewlekłe wymioty oraz biegunki, wycięcie jelita w ponad 70%, słabość i apatia trwająca dłużej niż 5 dni, utrata ciała większa niż 8-10%, spadek łaknienia dłuższy nić 3 dni.
Konsekwencjami wyniszczenia organizmu może być atrofia mięśniowa, zwiększony całkowity metabolizm białek, katabolizm mięśni, zmniejszona synteza białek mięśni, wzmożona lipoliza, insulinooporność. Proces odżywiania organizmu jest zależny od jakości pożywienia, którym karmimy zwierzę. Profil aminokwasowy oraz przyswajalność białka pochodzenia zwierzęcego będzie znacznie lepszy od białek roślinnych. Aminokwas glutamina stanowi materiał energetyczny dla enterocytów błony śluzowej jelit, dzięki czemu zapobiega translokacji bakterii. Jest również substratem w biosyntezie makrofagów oraz limfocytów, wzmacnia mechanizmy układu odpornościowego. Glutamina naturalnie występuje w jajkach, pietruszce, burakach, przetworach mlecznych.
Jeśli zwierzę choruje, ma problem z przybieraniem na wadze lub z jej utrzymaniem, konieczna jest konsultacja z dietetykiem lub lekarzem weterynarii. Dobór odpowiedniego żywienia, właściwego zapotrzebowania na składniki odżywcze może się przyczynić do szybszego powrotu do zdrowia.