W weterynarii spotykamy różne rodzaje substancji oddziaływających toksycznie na organizm żywy. Czas wystąpienia objawów klinicznych od narażenia na toksynę jest z reguły szybki a rokowanie uzależnione od typu toksyny. Powszechne są zatrucia pokarmowe roślinami ozdobnymi domowymi, ale  nie są one jedyne. Należy pamiętać o nietypowych przyczynach zatruć z jakimi możemy mieć do czynienia tj np: glikol etylenowy, iwermektyna czy  pyretryna. Na powyżej wymienione produkty zwierzę może być narażone przypadkowo a wywoływane  przez nie objawy z reguły są poważne, stąd zachęcamy do szczególnej uwagi na wszelkie możliwości kontaktu z tymi substancjami.

Wstępną informację o przypuszczalnych drogach narażenia zwierzęcia na działanie toksyny przekazuje nam właściciel w wywiadzie,  niekiedy jest on bowiem świadkiem tego co się stało. Taka sytuacja jest bardzo korzystna- bo pozwala na szybkie rozpoznanie substancji drażniącej i sprawne udzielenie pomocy. Jeśli natomiast nie byliśmy świadkami kontaktu z substancją toksyczną  sprawa może być trochę bardziej skomplikowana. Wówczas to czas narażenia na toksynę odegra kluczową rolę a zwierzę wykazujące niepokojące objawy kliniczne powinno jak najszybciej trafić do lecznicy.

Przeprowadzenie zabiegów mające na celu minimalizowanie ekspozycji skóry i narządów wewnętrznych na truciznę, są jednym z ważniejszych elementów leczenia naszego pacjenta.

W przypadku kontaktu substancji drażniącej ze skórą, podstawą będzie więc wykąpanie zwierzęcia w szamponach dla niego przeznaczonym, pamiętając by woda w czasie kąpieli nie dostała się do oczu.

Jeśli natomiast toksyna dostanie się do przewodu pokarmowego przeprowadzane są zabiegi mające na celu przyspieszenie jego pasażu ( wywołanie :wymioty lub biegunki) alternatywą może być również zastosowanie  substancje, które działają wiążąco na toksyny- najbardziej znaną jest węgiel aktywny, dostępne w aptekach i lecznicach weterynaryjnych.

 

Zatrucie:

1) Glikol etylenowy –  to produkt znajdujący się w płynach przeciw zamarzaniu, ze względu na jego słodki smak jest on chętnie zjadany przez psy i koty. Zwierzęta szczególnie narażone są na niego w zimie, gdy wyciekający na ziemię płyn nie zamarzając jest dla nich dostępny.

Glikol wchłania się stosunkowo szybko z przewodu pokarmowego, osiągając wysoką koncentrację po 3h.

Objawy kliniczne zatrucia to:

• wzmożone pragnienie i wielomocz
• wymioty- podrażnienie żołądka i ośrodka wymiotnego
• otępienie, śpiączka
• niezborność w ruchowa
• hiperwentylacja i tachykardia ( zaburzenia krążeniowo-oddechowe pojawiają się zwykle po 12-24h od spożycia glikolu)
• uszkodzenie nerek- poprzez odkładanie się szczawianu wapnia w kanalikach nerkowych- będące ostatnią fazą zatrucia ,

(to trzecia faza  zatrucia – wówczas na skutek postępującej martwicy nerek objawiającej się bolesnością i ich obrzękiem rozwija się niewydolność nerek). Ta faza występuje ok 24-48h po spożyciu glikolu w przypadku psów i 12-24h u kotów.

Rokowanie jest ostrożne do złego- wszystko uzależnione jest od stanu klinicznego w jakim trafi zwierzę do lecznicy.

• Iwermektyna – jest środkiem przeciwpasożytniczy, który czasami jeszcze jest stosowany min. przy zwalczaniu pasożytów zewnętrznych tj. świerzbowiec uszny.  Do zatrucia najczęściej dochodzi w przypadku jej przedawkowania lub też zastosowania tej substancji u psów należących do ras wrażliwych, u których występuje mutacja  genu MDR1. tj : owczarków collie, owczarek staroangielski, owczarek australijski i shelties oraz wszelkich krzyżówek tych ras.

Objawy kliniczne to:

• rozszerzenie źrenic
• pozorna ślepota
• niezborność
• agresja
• rzadkoskurcz
• sinica
• dezorientacja
• duszność
• drgawki
• śpiączka i śmierć

Wobec tak ciężkich zaburzeń ogólnych, które mogą wystąpić u zwierząt słabszych, młodych i należących do ras wrażliwych, nie powinno się używać tego  leku. Dodatkowo na rynku farmaceutycznym cały czas pojawiają się nowe substancje o podobnym spektrum działania przeciw pasożytniczemu, stąd wydaje się że zastosowanie iwermektyny powoli jest zastępowane przez inne środki.

• Pyretryna – to środek stosowany jako preparat przeciwpchelnych, narażone na zatrucia są zwierzęta zwłaszcza młode. Rozpoznanie najczęściej jest stawiane po skojarzeniu informacji o narażeniu na jej działanie.

Występujące wówczas objawy kliniczne to:

• nadmierne ślinienie
• wymioty
• biegunka
• nadmierna pobudliwość
• niezborność
• drgawki
• apatia i bezdech

Leczenie:

Pierwszy etap leczenia, powinien opierać się na minimalizacji działania substancji drażniącej, następnie prowadzi się leczenie wspomagające i minimalizujące objawy choroby.

Terapia zachowawcza oparta jest w tych przypadkach na terapii płynami, lekach wiążących toksyny w przewodzie pokarmowym, lekach przyspieszających usuwaniu toksyny, poprawiających funkcjonowanie układu krążenia i układu oddechowego czy łagodzących drgawki.

Pamiętając że rokowanie w każdej z w/w sytuacji jest ostrożne do złego zwłaszcza u zwierząt ras wrażliwych i młodych.

W okresie rekonwalescencji i powrotu do zdrowia często stosowane są produkty mające na celu poprawę funkcjonowania układu pokarmowego i narządów wewnętrznych tj. np wątroba, które są również narażone na późne skutki działania toksyn. Jednym z dobrze nadających się do tego preparatów jest : Gastro dog lub Gastro cat : preparaty wspierający prawidłowe trawienie, co jest ważne min. w przypadku zaburzeń działania przewodu pokarmowego. Połączenie drożdży Yarrowia lipolytica  z 4 szczepami bakterii probiotycznych sprzyja dla rozwoju flory saprofitycznej, która w okresie choroby często ulega zaburzeniu.

Dodatkowo obecność w preparacie Gastro dog :ostropestu plamistego regeneruje i wspomaga  komórki wątrobowe co jest bardzo pożądane w przypadku rekonwalescencji pacjenta- wątroba jest  narządem, który dobrze reaguje na leczenie regeneracyjne.

Jego odpowiednik Gastro cat posiada natomiast: Chlorella, która ma właściwości oczyszczające organizm kota z toksyn- ten składnik preparatu jest bardzo ważny gdyż uszkodzenia wątroby pojawiające się z powodu zaburzeń w przyjmowaniu pokarmu u kota powstają szybciej niż u psa .

Oba preparaty zdecydowanie pozwala na szybszy powrót do zdrowia naszego pupila.

 

lek. wet. A. Wolska